تحلیل برگشتی مغار نیروگاه سد سیاه بیشه با استفاده از داده های حاصل از ابزار دقیق

برای طراحی و احداث حفریات زیرزمینی، تعیین تنش های برجا و خصوصیات مکانیکی توده سنگ احاطه کننده فضای زیرزمینی ضروری است. بعضی از آزمایش ها برای تعیین این پارامترها انجام می شود. برای مثال می توان به آزمایش دیلاتومتری و آزمایش شکست هیدرولیکی اشاره کرد. این آزمایش ها معمولاً زمان بر و پرهزینه می باشند. همچنین در نتایج آزمون های برجا و آزمایشگاهی پراکندگی محسوسی وجود دارد. این پراکندگی به علت ناهمگنی سنگ ها است. برای غلبه بر این مشکلات می توان از روش تحلیل برگشتی برای تعیین خصوصیات مکانیکی توده سنگ با استفاده از داده های رفتارسنجی استفاده کرد. تحلیل برگشتی به عنوان روشی که قابلیت کنترل پارامترهای سیستم را با تحلیل رفتار خروجی آن داشته باشد، بیان می شود. این روش به طور پیوسته در دهه اخیر استفاده شده است. در تحلیل برگشتی مسائل مکانیک سنگی، هدف اصلی تعیین تنش های اولیه، ثابت های مواد با استفاده از داده های حاصل از اندازه گیری میدانی است. تحلیل برگشتی ممکن است به دو صورت مستقیم و معکوس انجام گیرد.  در این مقاله،  روش مستقیم تحلیل برگشتی بر اساس  الگوریتم جستجوی تک متغیره برای تعیین مدول الاستیسیته (e) و نسبت تنش افقی به قائم (k) در مغار نیروگاه سد سیاه بیشه استفاده شده است. تحلیل های عددی با استفاده از نرم افزار flac3d  انجام شده است. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که مقدار متوسط مدول الاستیسیته در قسمت لایه بندی و ملافیری به ترتیب 16/7 و 15 گیگا پاسکال و میانگین نسبت تنش افقی به قائم 325/1 است.